Overprikkeling en onderprikkeling

Vrijwel alle mensen met autisme raken soms of regelmatig overprikkeld. Sommige mensen hebben juist last van onderprikkeling. En bij sommigen wisselen onderprikkeling en overprikkeling elkaar af. Wie overgevoelig is voor prikkels, reageert heel sterk op ‘gewone’ zintuiglijke prikkels. Ondergevoelig wil zeggen dat je niet of weinig reageert op prikkels.

Mensen met autisme vertellen

• Ik heb soms moeite om alle fijne prikkels die bij het vrijen loskomen te verwerken. Het heeft mij geholpen om uit voorlichtingsmateriaal te leren hoe opwinding in je lijf werkt.
• Sommige fijne dingen zijn overstimulerend. Ik wil ze niet afbreken, want dan verlies ik de lust. Maar als ik doorga, raak ik vaak overprikkeld en houd ik het niet vol. Ik heb dit zowel tijdens soloseks als tijdens seks met een partner.
• Ik begrijp niet hoe seks in hemelsnaam leuk kan zijn. Het zijn veel te veel prikkels.
• Ik vind het lastig om te bedenken of het verstandig is om intiem te zijn bij over- of onderprikkeling.
• Mijn over- en onderprikkeling kan sterk en snel wisselen. Dat is niet alleen lastig voor mij, maar ook voor mijn partner.
• Mijn partner en ik zijn allebei autistisch en hebben allebei veel stimulatie nodig. Wij communiceren daar open over en dat werkt. Wellicht heeft het met onderprikkeling te maken. Soms is de een echter onderprikkeld en is de ander dan overprikkeld. Het is nog echt zoeken naar een balans.
• Voor mij is seks vooral ook een ontlading van de drukte in mijn hoofd. Het is vooral op lust gebaseerd en minder gerelateerd aan liefde. Ik heb gelezen dat meer autisten dat zo ervaren.
• Na een drukke dag heb ik al zoveel prikkels gehad dat seks er niet meer bij kan. Maar als ik er vooraf rekening mee houd en mijn dag niet te gevuld is, dan vind ik seks geweldig.
• Sommige mensen gebruiken middelen om te ontspannen. Ik zou graag willen weten welke middelen veilig en niet verslavend zijn.
• Ik heb mezelf getraind om met mindfullness-oefeningen meer in het moment te zijn. Dat zorgt er voor dat ik beter met de prikkels van dat moment kan omgaan.
• Ik vind het lastig om tijdens intimiteit aan te geven dat ik teveel prikkels krijg. Ik heb dan rust nodig, maar wil mijn partner niet afwijzen. De rust is nodig om verder te gaan, maar soms gaat mijn partner gefrustreerd iets anders doen. Ik vind het moeilijk om dit goed te timen. Als ik te lang wacht, kan ik mijn gevoelens niet meer goed verwoorden. Ben ik te vroeg, dan verstoort het onnodig het moment.
• Ik ben ondergevoelig voor seksuele prikkels en heb flink wat stimulatie nodig. Het was handig geweest als ik op jongere leeftijd al wist dat er grote verschillen zijn in prikkelbehoefte en hoe je ermee omgaat.
• Ik heb een ‘prikkelprofiel’ gemaakt waarin ik alles aangeef wat mij seksueel overprikkelt of onderprikkelt. Zo krijg ik er zelf meer grip op en tegelijk begrijpt ook mijn partner me nu beter.
• Omdat ik me vaak onderprikkeld voel, masturbeer ik best vaak terwijl ik porno kijk. Mijn partner vindt dit raar en voelt zich afgewezen. Terwijl ik dit juist doe om haar niet ‘lastig te vallen’ met mijn onderprikkeling en behoefte aan seks.
• Vroeger masturbeerde ik dwangmatig om te ontladen. Ik weet nu dat ik beter kan masturberen als ik ontspannen ben. Als ik gespannen ben, ga ik nu muziek luisteren, gamen of even een spelletje doen met de begeleider van mijn woonhuis.

Professionals vertellen:

• Bij het kijken naar porno of specifieke anime worden sommige jongeren overvallen door te heftige beelden waar zij later last van hebben.
• Als sekszorger heb ik regelmatig cliënten met autisme. Ik merk dat zij vaak moeite hebben met loslaten van hun gedachten en dat er veel in hun hoofd gebeurt. Sommigen hebben daardoor ook moeite om een erectie te behouden of een orgasme te krijgen. Experimenteren met prikkels toevoegen of juist bepaalde prikkels wegnemen kan erg helpen. Bijvoorbeeld meer lichamelijke prikkels tegelijk, een blinddoek omdoen of juist iets in beeld brengen wat die persoon opwindend vindt, waardoor deze niet afgeleid of overprikkeld raakt door andere visuele prikkels.