Home Over autisme Levensterreinen Autisme en stress Onderzoek naar autisme en stress

Onderzoek naar autisme en stress

Wetenschappers van het Universitair Medisch Centrum Groningen, de Vrije Universiteit Amsterdam, het Autisme Kenniscentrum Utrecht en het Dr. Leokannerhuis in Doorwerth zijn voor ons en voor u in de literatuur gedoken, en hebben zoveel mogelijk beschikbare wetenschappelijke kennis over autisme en stress op een rij gezet.

  • Stress metenHartslag, cortisolspiegel en stressbeleving Lees meer

    Voor het meten van stress bij onderzoek naar stress bij o.a. mensen met autisme wordt vaak de hartslag gemeten, maar ook de hartslagverandering en de hoeveelheid cortisol in je lichaam (cortisolspiegel). Daarnaast zijn er verschillende vragenlijsten ontwikkeld die stress meten, zoals:

    • Adolescent/Adult sensory profile
    • Vijf punt stress schaal voor kinderen met ASS
    • Perceived Stress scale
    • Childhood anxiety and related emotional disorders

    Bronnen o.a.:

    • Hirvikoski T, Blomqvist M. High self-perceived stress and poor coping in intellectually able adults with autism spectrum disorder. Autism. 2014.
    • Mikita Nina N. Irritability in boys with autism spectrum disorders: An investigation of physiological reactivity. Journal of Child Psychology And Psychiatry, The. 2015-1-28.
    • Hollocks Matthew J MJ. Differences in HPA-axis and heart rate responsiveness to psychosocial stress in children with autism spectrum disorders with and without co-morbid anxiety. Psychoneuroendocrinology. 2014-8;46:32-45.
    • Kushki Azadeh A. Investigating the autonomic nervous system response to anxiety in children with autism spectrum disorders. PLoS ONE. 2013;8(4).
    • De lM, Steyaert J, Noens I. Atypical sensory processing in adolescents with an autism spectrum disorder and their non-affected siblings. Research in Autism Spectrum Disorders. 2012;6(2):639-645.
    • Burke Angela A. Zen shiatsu: A longitudinal case study measuring stress reduction in a child with autism spectrum disorder. International Journal of Therapeutic Massage and Bodywork. 2014-12;7(4):23-8.
    • Reaven Judy J. Facing your fears in adolescence: Cognitive-behavioral therapy for high-functioning autism spectrum disorders and anxiety. Autism Research and Treatment. 2012;2012.
  • Bewezen effectieve behandelingen en begeleiding Mindfulness en cognitieve gedragstherapie Lees meer

    Bij mindfulness ligt de focus op acceptatie van gedachten en gevoelens, zonder de behoefte deze te veranderen. Een groter onderzoek naar mindfulness-therapie voor mensen met autisme laat zien dat veel symptomen (zoals angst, depressie, pleinvrees, inadequate gedachten en handelen, wantrouwen en slaapproblemen) significant afnamen tijdens de interventie61.

    Ook andere wetenschappers vonden in een ander onderzoek een significante verlaging in depressie, angst en gepieker in de interventiegroep waar gewerkt werd met een op mindfulness gebaseerde interventie, vergeleken met een controlegroep.62

    Er is een kleine studie rond agressie en het effect van meditatie, gebaseerd op mindfulness. Bij de deelnemers, mensen met autisme en een lage intelligentie, bleek een afname van agressie-incidenten te zijn60.

    Het lijkt er dus op, dat mindfulness een effectieve aanpak is voor stress bij mensen met autisme.

    Bronnen:

    60. Singh NN, Lancioni GE, Singh AD, Winton AS, Singh AN, Singh J. Adolescents with asperger syndrome can use a mindfulness-based strategy to control their aggressive behavior. Research in Autism Spectrum Disorders. 2011;5(3):1103-1109.

    61. Kiep M, Spek AA, Hoeben L. Mindfulness-based therapy in adults with an autism spectrum disorder: Do treatment effects last? Mindfulness. 2014:1-8.

    62. Spek AA, van Ham NC, Nyklicek I. Mindfulness-based therapy in adults with an autism spectrum disorder: A randomized controlled trial. Res Dev Disabil. 2013;34(1):246-253.

    Cognitieve gedragstherapie is effectief gebleken bij kinderen met autisme als het gaat om onder andere angstsymptomen 56. Een studie naar cognitieve gedragstherapie voor de behandeling van angst bij adolescenten met autisme, laat een wetenschappelijk bewezen verlaging zien in de hevigheid van angst 23. (Bekend geworden onder de naam Facing your Fears in Adolescence.)

    Wetenschappers ontdekten ook dat cognitieve gedragstherapie bij adolescenten met autisme een effectieve methode was tegen co morbide obsessieve dwanghandelingen57. Het lijkt er dus op, dat deze methode kan helpen bij het bestrijden van het gevoel van stress als gevolg van angst en dwang. Het zijn wetenschappelijk gezien goede studies, maar op kleine schaal uitgevoerd, zodat voorzichtig moet worden omgegaan met de conclusies.

    Bronnen:

    23. Reaven Judy J. Facing your fears in adolescence: Cognitive-behavioral therapy for high-functioning autism spectrum disorders and anxiety. Autism Research and Treatment. 2012;2012.

    56. Watson Linda R LR. Behavioral and physiological responses to child-directed speech of children with autism spectrum disorders or typical development. J Autism Dev Disord. 2012-8;42(8):1616-29.

    57. Russell Ailsa J AJ. Cognitive behavior therapy for comorbid obsessive-compulsive disorder in high-functioning autism spectrum disorders: A randomized controlled trial. Depress Anxiety. 2013-8;30(8):697-708.

  • Overige interventies waar onderzoek naar is gedaanEffect niet bewezen, wel soms toegepast Lees meer

    Waar geen duidelijk wetenschappelijk bewijs voor is dat dit werkt, maar die soms wel worden toegepast om stress te verminderen:

    Medicatie Omdat stress samenhangt met angst en depressie, kan medicatie tegen die twee problemen helpen bij het omgaan met stress. Bij jong volwassenen met autisme blijkt er echter geen bewijs voor dit effect te zijn 54. Ook bestaat het idee dat het direct beïnvloeden van de prikkelverwerking in de hersenen door middel van selectieve antidepressiva (SSRI)- een positief effect zou kunnen hebben op de ervaring van stress. Bij kinderen met autisme wordt echter geen bewijs gevonden voor het effect van deze SSRI; er is zelfs een opkomend bewijs van schade. Wel is er een beperkt bewijs voor effect bij volwassenen met autisme 55.

    Sensory Integration Therapy SIT is ontwikkeld voor het herstellen van de effectieve neurologische verwerking door de hersenen. Dit gebeurt door zintuigelijke stimulatie, bijvoorbeeld door schommelen of trampoline springen. Er is een kleine studie die concludeert dat gedragsinterventie meer effect had dan SIT 58.

    Zen Shiatsu Zen Shiatsu is een Japanse behandeling vanuit de traditionele Chinese geneeswijze. Het werkt met een combinatie van drukpuntenmassage en het werken met energiebanen. Uit een klein onderzoek bleek hierdoor een verlaging van het stressniveau en een hogere kwaliteit van leven 22.

    Methodiek bewustwording prikkelverwerking Er is een pilot-onderzoek naar de methodiek ‘bewustwording prikkelverwerking’ gedaan. Het onderzoek concludeert dat niet te zeggen is dat de (stress) klachten afnemen of toenemen bij een bewustwording van de prikkelverwerking. De deelnemers zelf echter, hebben deze methodiek over het algemeen wel als waardevol ervaren voor het leren omgaan met stress 59.

    Bronnen:

    22. Burke Angela A. Zen shiatsu: A longitudinal case study measuring stress reduction in a child with autism spectrum disorder. International Journal of Therapeutic Massage and Bodywork. 2014-12;7(4):23-8.

    54. Dove Dwayne D. Medications for adolescents and young adults with autism spectrum disorders: A systematic review. Pediatrics. 2012-10;130(4):717-26.

    55. Williams Katrina K. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Library, The. 2013;8.

    58. Devlin S, Leader G, Healy O. Comparison of behavioral intervention and sensory-integration therapy in the treatment of self-injurious behavior. Research in Autism Spectrum Disorders. 2009;3(1):223-231.

    59. Landsman JA, Brouwer S, Dijkstra GJ, Hartman CA, Groothoff JW. Pilot onderzoek methodiek bewustwording prikkelverwerking autisme; eindverslag UMCG commissie healthy ageing pilots. . 2014;ISBN 978-90-367-7653-0.

  • Samenvatting literatuuronderzoek Download met samenvatting van literatuuronderzoek Lees meer

    Autisme en Stress; samenvatting literatuuronderzoek24 maart 2015A.S.Fokkens1, J.A. Landsman1, S.M. Begeer2, A.A. Spek3, E.W.M. Verhoeven41Toegepast GezondheidsOnderzoek, Universitair Medisch Centrum Groningen, 2 Vrije Universiteit Amsterdam, 3 Autisme Kenniscentrum Utrecht, 4 Dr. Leo Kannerhuis Doorwerth

    (hierbij  de pdf met de samenvatting als download)