Weten wie je bent

Weten wie je bent. Het gevoel hebben dat je ertoe doet en erbij hoort, is van cruciaal belang voor je gevoel van welbevinden. Als je het gevoel hebt ‘anders’ te zijn en je jezelf daardoor niet accepteert, kun je vastlopen. Camouflage van autisme kost energie en kan ten koste gaan van het ontwikkelen van een reëel zelfbeeld.

Je zou zeggen: op latere leeftijd weet je inmiddels wel wie je bent. Maar opvattingen over het zelf kunnen zich door de tijd heen ontwikkelen. Het kan zijn dat je je hele leven krampachtig hebt geprobeerd je op een bepaalde manier te gedragen om ergens bij te horen. En dat je dat nu loslaat.

Eén van de voordelen van ouder worden is immers dat je je steeds minder aantrekt van wat anderen van je vinden. Je kunt dus steeds meer jezelf zijn. Ben je op je oude dag ineens een ochtendmens. Of blijk je toch sportief te zijn.

Identiteit

Je identiteit ontwikkel je vooral door sociale ervaringen. Mensen met autisme die sociale situaties vermijden, hebben daardoor minder kansen om hun identiteit te ontwikkelen. Ze lopen sociale leermomenten mis.

Wat niet bijdraagt aan het leren kennen van jezelf en je grenzen, is een lager lichaamsbewustzijn. Daardoor belanden mensen bijvoorbeeld in een burn-out, omdat ze signalen niet opmerkten.

Jezelf opnieuw uitvinden

Wie na zijn of haar pensioen verhuist naar het platteland of het buitenland, begint daar eigenlijk een nieuw leven. Je moet dan opnieuw uitzoeken wat je nodig hebt om je thuis te voelen. Je aanpassen aan de taal of cultuur.

Om je meer op je plek te voelen, kun je iets doen dat aansluit bij je eigen interesses. Of een omgeving zoeken waarin jouw eigenschappen tot zijn recht kunnen komen. Ook kun je door gedeelde interesses een klik voelen met mensen. Je bent bijvoorbeeld supporter van dezelfde voetbalclub, fan van dezelfde muziek of trotse inwoner van dezelfde woonplaats of wijk.

Soms dwingen veranderende omstandigheden je ertoe om jezelf opnieuw uit te vinden. Wie ben je als je niet meer werkt bijvoorbeeld? Ook als je een partner verliest moet je je leven opnieuw vormgeven. En als je te maken krijgt met een ziekte, moet je je daartoe zien te verhouden. Ben je dan ineens patiënt? Of kun je jezelf blijven, ondanks lichamelijke ongemakken?

Late diagnose

Wie op latere leeftijd de diagnose autisme krijgt, heeft vaak het gevoel dat puzzelstukjes eindelijk op zijn plaats vallen. Achteraf begrijp je dan wat er bijvoorbeeld mis ging met sociale contacten eerder in je leven. Door zelfreflectie kun je daarmee in het reine komen. Na de diagnose ontstaat ruimte voor de ontwikkeling van kwaliteiten die er altijd al waren.

Mensen die positiever tegenover autisme staan, ervaren minder angst en depressie. Ook hebben zij vaak meer zelfvertrouwen, blijkt uit onderzoek. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je moeite hebt met je autisme. Misschien reageert je omgeving negatief? Of heb je het gevoel dat je de enige bent? Probeer te ontdekken wat autisme voor jou betekent. Via een psycholoog kun je bijvoorbeeld de NIPA-cursus ‘Zelfinzicht bij autisme’ doen, dé nieuwe psycho-educatiemodule in Nederland.

Je kunt ook onze Informatie & Advieslijn bellen voor advies of een luisterend oor. Of ga eens naar een inloopspreekuur of een gespreksgroep bij jou in de buurt.

Meer weten?

• Podcasts AWA

De projectgroep Omgaan met je autisme van de Academische Werkplaats Autisme heeft drie podcastafleveringen gemaakt. Aflevering 1 gaat over jezelf kunnen zijn. In aflevering 2 staat het krijgen van de diagnose -en wat dat betekent voor je zelfbeeld – centraal. Aflevering 3 heeft als thema jezelf leren kennen en ontwikkelen.

Aan het woord komt bijvoorbeeld een een vrouw die een ‘buitenkant-versie’ van zichzelf heeft. ‘Maar het gevoel dat je twee personen bent, hou je niet je hele leven vol. Het leidt tot vervreemding. Ben je nog jezelf als je een rol speelt?’ Ook vertelt een man hoe hij dankzij de rol die hij speelde, zijn persona, een mooie carrière opbouwde. Maar hij betaalde daarvoor wel een prijs. ‘Ik heb depressies gehad, omdat de persona zo groot, sterk en nadrukkelijk aanwezig was dat het mijn leven overnam. Dan keek ik om mij heen, prachtige carrière, alles voor elkaar, maar het is andermans loopbaan. Die van mijn persona. Ik ben zelf uit beeld geraakt.’

Autisme TV maakte een uitzending over dit project.