Weten wie je bent

Weten wie je bent. Het gevoel hebben dat je ertoe doet en erbij hoort, is van cruciaal belang voor je gevoel van welbevinden. Als je het gevoel hebt ‘anders’ te zijn en je jezelf daardoor niet accepteert, kun je vastlopen. De kans is dan groot dat je je autisme probeert te verstoppen. Camouflage van autisme kost energie en kan ten koste gaan van het ontwikkelen van een reëel zelfbeeld.

Steeds meer jezelf zijn

Opvattingen over het ‘zelf’ kunnen zich door de tijd heen ontwikkelen. Het kan zijn dat je op jongvolwassen leeftijd krampachtig hebt geprobeerd je op een bepaalde manier te gedragen om ergens bij te horen. En dat je dat op latere leeftijd loslaat. Eén van de voordelen van ouder worden is immers dat je je steeds minder aantrekt van wat anderen van je vinden. Je kunt dus steeds meer jezelf zijn. Blijk je ineens een ochtendmens te zijn, of toch sportiever dan je dacht.

Identiteit

Je identiteit ontwikkel je vooral door sociale ervaringen. Mensen met autisme die sociale situaties vermijden, hebben daardoor minder kansen om hun identiteit te ontwikkelen. Ze lopen sociale leermomenten mis. Wat daarnaast niet bijdraagt aan het leren kennen van jezelf en je grenzen, is een lager lichaamsbewustzijn. Daardoor belanden mensen bijvoorbeeld in een burn-out, omdat ze signalen niet opmerkten.

Levensveranderingen

Als je verhuist, een nieuwe baan krijgt, een partner verliest, de kinderen gaan uit huis of je gaat een nieuwe relatie aan, heeft dat vanzelfsprekend veel impact op je leven. Het zijn allerlei grote levensveranderingen die ervoor zorgen dat je opnieuw moet uitzoeken wat je nodig hebt om je prettig en ‘thuis’ te voelen.

Jezelf opnieuw uitvinden

Soms zijn veranderingen een eigen keuze, maar soms ook dwingen veranderende omstandigheden je ertoe om jezelf opnieuw uit te vinden. Wie ben je als je niet meer werkt bijvoorbeeld? Ook als je een partner verliest moet je je leven opnieuw vormgeven. En als je te maken krijgt met een ziekte, moet je je daartoe zien te verhouden. Ben je dan ineens patiënt? Of kun je jezelf blijven, ondanks lichamelijke ongemakken?

Gedeelde interesses

Om je in een nieuwe situatie meer op je plek te voelen, kun je iets doen dat aansluit bij je eigen interesses. Of een omgeving zoeken waarin jouw eigenschappen tot zijn recht kunnen komen. Ook kun je door gedeelde interesses een klik voelen met mensen. Je bent bijvoorbeeld supporter van dezelfde voetbalclub, fan van dezelfde muziek of trotse inwoner van dezelfde woonplaats of wijk.

Late diagnose

Wie op volwassen leeftijd de diagnose autisme krijgt, heeft vaak het gevoel dat puzzelstukjes eindelijk op zijn plaats vallen. Achteraf begrijp je dan wat er bijvoorbeeld misging met sociale contacten eerder in je leven. Door zelfreflectie kun je daarmee in het reine komen. Na de diagnose ontstaat ruimte voor de ontwikkeling van kwaliteiten die er altijd al waren.

Positieve identificatie

Uit onderzoek blijkt dat positieve identificatie met het eigen autisme van invloed is op je zelfvertrouwen en gevoelens van angst en depressie. Hoe positiever je tegenover autisme staat, hoe minder last je hebt van angst en depressie.

Meer weten

• Podcasts AWA

De projectgroep Omgaan met (je eigen) autisme van de Academische Werkplaats Autisme (AWA) heeft drie podcastafleveringen gemaakt. Aflevering 1 gaat over jezelf kunnen zijn. In aflevering 2 staat het krijgen van de diagnose -en wat dat betekent voor je zelfbeeld – centraal. Aflevering 3 heeft als thema jezelf leren kennen en ontwikkelen.

Aan het woord komt bijvoorbeeld een een vrouw die een ‘buitenkant-versie’ van zichzelf heeft. ‘Maar het gevoel dat je twee personen bent, hou je niet je hele leven vol. Het leidt tot vervreemding. Ben je nog jezelf als je een rol speelt?’ Ook vertelt een man hoe hij dankzij de rol die hij speelde – zijn persona-, een mooie carrière opbouwde. Maar hij betaalde daarvoor wel een prijs. ‘Ik heb depressies gehad, omdat de persona zo groot, sterk en nadrukkelijk aanwezig was dat het mijn leven overnam. Dan keek ik om mij heen, prachtige carrière, alles voor elkaar, maar het is andermans loopbaan. Die van mijn persona. Ik ben zelf uit beeld geraakt.’

• Autisme TV maakte een uitzending over dit AWA-project.
• Meer informatie over het project ‘Omgaan met (je eigen) autisme’ van de Academische Werkplaats Autisme (AWA) lees je op autisme.nl
• Veel mensen camoufleren hun autisme, onder meer in de hoop er zo meer ‘bij te horen’. Dit is echter veel minder onschuldig dan lange tijd werd gedacht, zeker voor vrouwen met autisme. Meer informatie over autisme en camoufleren lees je op autisme.nl