Vandaag gaat Mind My Mind in Nederland in première, een feel good animatiefilm over een man met autisme die ontdekt dat hij zichzelf mag zijn.  

Door onze redacteur Julie Wevers

Na het zien van de dertig minuten durende animatiefilm Mind My Mind weet je het zeker: ongeschreven sociale regels zijn rocket science. Helemaal als je, zoals hoofdpersoon Chris, door je autisme een andere sociale intuïtie hebt dan de mensen om je heen. In een poging om de  kloof te overbruggen leert hij talloze social scripts uit zijn hoofd. Een titanenarbeid die, zo blijkt al snel, lang niet altijd tot succes leidt. 

Zo herinnert Chris zich tijdens een feestje de regel: ‘Vertel iets over jezelf’. Als hij daarop uitgebreid over zijn grote passie modelvliegtuigjes begint te vertellen, haakt zijn publiek echter al snel af. Dan schiet hem die ándere belangrijke regel uit zijn feestjesscript te binnen: val mensen niet lastig met verhalen over je speciale interesse!

Sociaal wenselijk reageren

‘Je zou als kijker bijna moe kunnen worden van al zijn pogingen om op een sociaal wenselijke manier te reageren’, zegt de Nederlandse regisseur Floor Adams. ‘En dat komt waarschijnlijk in de buurt van het  gevoel dat veel mensen met autisme na een feestje hebben.’

Mind My Mind – een kleurrijke, handgetekende film-  gaat vandaag in Nederland in première tijdens het Nijmeegse Go Short-International Short Film Festival. Onlangs won de film de publieksprijs voor beste korte film tijdens ANIMA, het internationale animatie-filmfestival in Brussel. Eind deze maand wordt de film ook vertoond tijdens het Tribeca Film Festival in New York.

Wat wil je dat de wereld weet over autisme?

Adams, die zes jaar aan de film werkte, is niet over één nacht ijs gegaan. In haar film verwerkte zij onder meer haar ervaringen als docent animatie aan de Nijmeegse UNIT-Academie – voorheen een kunstopleiding voor jongeren met autisme, inmiddels atelier en winkel. Adams: ‘Daarnaast heb ik via Facebook ook concrete vragen gesteld aan oud-studenten en vrienden met autisme. Bijvoorbeeld de vraag: wat wil je dat de wereld weet over autisme?’

Op die vraag ontving Adams heel veel verschillende antwoorden, maar één hoorde zij vaak terug: hoe moeilijk én vermoeiend het is om keuzes te maken. ‘Niet alleen op praktisch gebied, zoals de keuze voor kaas in de supermarkt, maar ook op sociaal gebied’, zegt Adams. ‘Geef ik wel het sociaal wenselijke antwoord? Dat probeer ik in mijn film te laten zien.’

Hans Asperger

Om Chris’ worstelingen op sociaal gebied te kunnen visualiseren, heeft Adams van zijn brein óók een personage gemaakt. Adams: ‘In de film heeft dat personage geen naam. Maar tijdens de productie noemden wij hem Hans, naar één van de eerste beschrijvers van autisme Hans Asperger. Hans is Chris’ informatieverwerker, het stemmetje in zijn hoofd. Handmatig stuurt hij alle sociale informatie naar het bijbehorende script in zijn bibliotheek.’

Hans draait overuren – behalve als Chris bezig is met zijn model-oorlogsvliegtuigjes. Adams: ‘Op dat moment is Chris’ wereld voorspelbaar en rustig. Hans kan dan uitrusten want er hoeft even geen nieuwe informatie verwerkt te worden.’

Als Chris verliefd wordt op Gwen, een ietwat nerdy medewerkster van een dierentuin,  ontstaat er kortsluiting in het hoofdkwartier. Logisch, in de liefde wemelt het van de uitzonderingen en ongeschreven regels.

De roodharige Gwen blijkt bijna net zo gek te zijn op kameleons als Chris op modelvliegtuigjes – niet toevallig zijn beiden voorzien van camouflagekleuren. Als enige loopt zij niet verveeld weg als Chris tijdens een feestje een college begint over feromonen en hun rol bij de menselijke voortplanting. Sterker nog, zij begint zelf gedetailleerd te vertellen over het flirtgedrag van kameleons. 

Camoufleren

’Ik heb vaker gehoord dat veel mensen met autisme eerder op iemands karakter vallen dan op iemands uiterlijk’, zegt Adams. ‘Dus ik dacht: ik kan wel een mooie meid met weinig inhoud verzinnen, maar dan zou hij niet naar haar omkijken. Wél als zij ergens mee bezig is dat hem ook interesseert.’

Mind My Mind laat knap zien tegen welke sociale problemen mensen met autisme aan kunnen lopen – problemen waarvan veel mensen zonder autisme zich nauwelijks bewust zijn. Dit maakt de animatie ook heel geschikt als voorlichtingsfilm. De boodschap is dat mensen met autisme zichzelf moeten kunnen zijn: pas als Chris stopt met het camoufleren van zijn autisme krijgt zijn relatie met Gwen écht een kans.

Kijk hier voor de screeningslijst van Mind My Mind.