Ineke Berger is 54 jaar en heeft drie kinderen. De oudste (Kuno) is verstandelijk beperkt en heeft autisme. Zelf werkt zij sinds haar 22e met mensen met een verstandelijke beperking en autisme in verschillende settings en functies. Zij schreef een column over de impact van de coronacrisis op haar oudste zoon die in een woongroep woont.

Corona… Schei uit, velen van ons kunnen het woord niet meer horen. Het geeft gevoelens van angst, verdriet, onrust, boosheid, machteloosheid, gelatenheid, opstandigheid, noem maar op. Om me heen, en dat geldt ook voor mezelf, hoor ik geregeld geluiden dat het knuffelen zo gemist wordt. Zelfs mijn oudste zoon gaf het aan, terwijl we samen een rondje liepen. Ik voelde tranen opkomen, maar probeerde ze te verbergen. Want als Kuno mijn tranen ziet, schiet hij in een lichte paniek. Tranen horen namelijk bij iets heel ergs. En met mama mag niet iets heel ergs aan de hand zijn. Maar deze tranen waren van ontroering. En misschien wel van bijna 27 jaar gemis van intens wederkerig contact tussen een moeder en zoon…

Mijn zoon heeft naast zijn verstandelijke beperking namelijk autisme. En niet zo’n beetje. Wat onder andere inhoudt dat het begrijpen en uiten van gevoelens bijna ondoenlijk zijn. En dat betekent dat je als moeder er het beste aan doet om zo neutraal mogelijk te reageren op alles. Hoe hard iets je ook raakt. En duidelijk, zo kort mogelijk, antwoorden geven. Termen als misschien, bijna en dadelijk zijn funest en dus uit den boze. Inderdaad, omdat ze niet concreet genoeg zijn. Kortom, altijd bewust zijn van wat en hoe je iets zegt.

Knuffelen

‘Ik mis jou, hoor mama. En ik wil graag met je knuffelen.’ Hoor ik het goed? Yep, mijn lieve slungelige, autistische zoon wil met me knuffelen. En hij voelt iets als gemis. Hoe erg ik het ook voor hem vind, mijn hart maakt een sprongetje. Nooit gedacht dat deze woorden ooit uit zijn mond zouden komen. Waarom hij mij mist? Kuno woont op een woongroep en sinds de uitbraak van het coronavirus heb ik hem acht weken niet mogen zien. Nu mogen we elkaar voor het eerst weer ontmoeten. Niet binnen, geen knuffel of aanraking en één meter en een half (zoals Kuno het zegt) uit elkaar blijven.

Dus we lopen samen een rondje en genieten van elkaars gezelschap zonder al te veel te zeggen. Wát er gezegd wordt, gaat over corona. Hij snapt er geen jota van. Hij hoort en leest van alles, maar kan het niet in de juiste context plaatsen. Heeft hij wel of geen corona? Want je kunt het ook hebben zonder verschijnselen. Heeft hij een bewoner besmet? Want per ongeluk heeft hij die in het voorbijgaan aangeraakt. Hoe vaak moet ik mijn handen wassen en kan ik wel rustig gaan douchen? Kan ik mezelf besmetten? Ik heb een jas aangeraakt, zit daar nu corona aan? Wanneer mag ik weer naar de zorgboerderij en dat kán toch niet met de taxi? Wanneer houdt het op? Houdt het nog op?

Minder verstandelijk vermogen

Wij allemaal, over de hele wereld, zitten nog met vraagtekens en leven in onzekerheid. Oké, de een heeft er meer last van dan de ander, maar in meer of mindere mate houdt het ons toch allemaal bezig. Maar je zult maar autisme hebben. En net even wat minder verstandelijk vermogen dan gemiddeld. Dan ben je toch mooi ‘de sjaak’. Enorme stress kan het opleveren, want niets is meer duidelijk.

Zo goed en kwaad als het gaat leg ik Kuno dingen uit, kort en bondig. Hij lijkt het te bevatten. Ik breng mijn schat terug naar zijn woongroep. Voor vandaag zit onze kostbare tijd erop. Tot over een paar dagen, lieverd. Enigszins opgelucht dat ik hem een beetje gerust heb kunnen stellen rijd ik naar huis.

’s Avonds krijg ik een appje. ‘Mag ik Italiaanse snoepjes eten?’ Pfffff… weer natte ogen. Tuurlijk lieve Kuno. Wat er in Italië gebeurt is verschrikkelijk. Maar de snoepjes zijn veilig.

Het was toch nog niet duidelijk. Hopelijk wordt het coronaprobleem snel wat beter te bevatten voor ‘m. Want dit is bijna niet te doen…