Maandag 21 september start de EO met Het A-Woord, een feel good – serie over autisme. Ouders van kinderen met autisme zullen in deze serie veel herkennen. Bijvoorbeeld de goedbedoelde maar pijnlijke opmerkingen van familie en kennissen. De blikken van andere ouders op het schoolplein en de lange wachtlijsten als je hulp zoekt.
Met Het A-Woord wil de EO onder meer laten zien hoe zwaar en ingewikkeld het kan zijn als je kind autisme heeft. Dit gebeurt op een prettige, lichtvoetige manier met veel ruimte voor humor. In de serie draait alles om de 6-jarige Sam die gek is op muziek. Thuis loopt hij de hele dag rond met een enorme koptelefoon op zijn hoofd, vrijwel onbereikbaar voor zijn omgeving. Omdat hij ontelbare liedjes uit zijn hoofd kent, noemen zijn ouders hem lange tijd liefkozend ‘ons wonderkind’.
Dat verandert als Sam steeds vaker bijzonder gedrag laat zien. Op zijn eigen verjaardagsfeestje gaat hij bijvoorbeeld opeens overstuur op de grond liggen. Slapen doet hij alleen als hij door zijn moeder Mariël – een sterke rol van Lies Visschedijk – eindeloos wordt rondgereden in de auto. En tijdens de opening van zijn vaders nieuwe bedrijf gooit hij totaal onverwacht bierflesjes kapot.
Hokje
Al gauw draait het in de familie nog maar om één vraag: wat is er toch aan de hand met Sam? Er ontstaan vermoedens van autisme. De dominante Mariël houdt echter lang vol dat Sam ‘gewoon een beetje anders is’ – ook als de omgeving daar steeds grotere vraagtekens bij zet. Een diagnose wil ze niet, uit angst voor stigma. ‘Hij is nog zo jong, ik wil niet dat hij nu al in een hokje wordt gestopt’, zegt ze vastberaden tegen een hulpverlener.
Duidelijk wordt al snel dat Mariël behoorlijk wat vooroordelen over autisme heeft. Als Sam zich op een dag in haar ogen ‘niet-autistisch’ gedraagt – ‘Hij liet empathie zien!’ – is zij euforisch. Uiteindelijk – na een dramatische gebeurtenis – krijgt Sam toch de diagnose autisme. En dat blijkt voor iedereen vooral voordelen te hebben.
Herkenning
Het A-Woord is een Nederlandse adaptatie van de Israëlische serie Yellow Peppers. Eerder maakten ook andere landen al hun eigen versie, met als meest bekende de succesvolle serie The A Word van de BBC.
Ouders van jonge kinderen met autisme zullen in Het A-Woord veel herkennen. Bijvoorbeeld de goedbedoelde maar pijnlijke opmerkingen van familie en kennissen. De lange wachtlijsten als je hulp zoekt. De moeilijke keuze tussen regulier en speciaal onderwijs. De blikken van andere ouders op het schoolplein. De uitnodigingen voor feestjes die altijd aan jouw kind voorbij gaan. Het kind zonder autisme waar nooit tijd voor is. De makers hebben zich goed in het onderwerp verdiept, onder meer door te spreken met ervaringsdeskundigen en met organisaties als de Nederlandse Vereniging voor Autisme.
Spiegel
Jammer is dat de serie vrijwel volledig is gemaakt vanuit het perspectief van de ouders. Hierdoor kom je als kijker niet te weten wat Sam nou eigenlijk zelf vindt van alle consternatie rond zijn ‘anders-zijn’. Dat je heel vaak de muziek hoort die door zijn koptelefoon schalt, is een heel sterk onderdeel van de serie. Maar het geeft niet veel informatie over zijn innerlijke wereld.
Heel mooi is de scène waarin een hulpverlener de hele familie een spiegel voorhoudt. Zo krijgt de bemoeizuchtige opa – een prachtige rol van Peter Blok – te horen dat hij alleen maar de hele tijd grapjes maakt omdat hij zijn emoties wil verbergen. Haar boodschap: niet alleen Sam heeft problemen op het gebied van communicatie.
Het A-woord. Regie: Anna van der Heide. Met veel Nederlandstalige muziek van onder andere Herman Brood, De Dijk en Anouk. Maandag 21 en 28 september, 5, 12, 19 en 26 oktober en 2 november 2020, om 21.35 op NPO1
Beluister hier de uitzending terug van Langs de Lijn en Omstreken waarin NVA-directeur Karol Henke vertelt over zijn ervaringen als ouder van een kind met autisme.
Door onze redacteur Julie Wevers
