Home Nieuws Terugblik NVA AutismeCongres 2019
18 november 2019 - ‘Je moet er zijn voor je leerlingen met autisme'Terugblik NVA AutismeCongres 2019

Mensen met autisme zijn voortdurend in ontwikkeling. ‘De kunst is dan ook om een film te maken in plaats van een statische foto’, aldus ervaringsdeskundig trainer en adviseur Thijs van der Rol afgelopen vrijdag tijdens het NVA AutismeCongres 2019

‘Erbij horen’, zei  directeur UWV Werkbedrijf Tof Thissen afgelopen vrijdag tijdens het NVA AutismeCongres, ‘Moet geen kwestie zijn van: knok je er maar in. Maar wel van: wat is voor jou de beste plek om je dromen waar te maken?’

Mooie woorden, maar de werkelijkheid is anders, zo blijkt uit cijfers van het Nederlands Autisme Register (NAR). Slechts 45% van de volwassenen met autisme heeft betaald werk. En uit een recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat slechts 11 procent van de werkgevers verwacht in de komende twee jaar iemand met een arbeidsbeperking aan te nemen. 

‘Toch ben ik een optimistisch mens’, zei Thissen. ‘We moeten die overige 90 procent werkgevers leren hoe het wél moet. Vooral nu met onze hoogconjunctuur. Het is mij een doorn in het oog dat er desondanks 1,1 miljoen mensen zijn met een uitkering. We weten talent op dit moment duidelijk niet te bereiken.’

Film

Hoe bereik je autistisch talent?  Volgens ervaringsdeskundig trainer en adviseur Thijs van der Rol is het de kunst om een film te blijven maken van mensen met autisme. En géén statische foto, zoals nu vaak gebeurt door onder meer het UWV. ‘Want mensen met autisme ontwikkelen zich vaak anders dan mensen zonder autisme’, zei Van der Rol, onder meer werkzaam voor ggz-instelling Parnassia en de Autisme Ambassade. ‘In sommige dingen zijn zij sneller en in andere dingen juist langzamer. En dat kan per levensfase weer verschillen.’ 

Om een goede film te kunnen maken van kwaliteiten én valkuilen van mensen met autisme , is Werk Web Autisme heel geschikt – zo bleek tijdens het panelgesprek onder leiding van UMCG-onderzoeker Jeanet Landsman. Onderdeel van deze online tool is het Persoonlijk Ontwikkel Profiel (POP) dat steeds opnieuw kan worden ingevuld zodat het altijd een actueel en realistisch beeld vormt van iemands mogelijkheden. Dit document – waarin onder meer staat wat iemand nodig heeft om goed te kunnen functioneren – kunnen werkzoekenden met autisme bijvoorbeeld meenemen naar het UWV of een werkgever.

Einstein

Inclusie begint in het onderwijs, maar juist daar gaat volgens ervaringsdeskundig dichter en universitair student Nederlands Douwe Wilts nog altijd een hoop mis. Alle aandacht gaat in het onderwijs volgens hem nog altijd uit naar wat een leerling niet kan, in plaats van wat hij of zij wel kan. Om die reden begon Wilts zijn presentatie met een beroemde uitspraak van Albert Einstein:

Iedereen is een genie. Maar als een vis wordt beoordeeld op zijn vaardigheid om in bomen te klimmen, zal hij zichzelf zijn hele leven als een mislukkeling beschouwen

‘Jarenlang moest ook ik in die boom klimmen’, zei Wilts die zijn schoolcarrière begon op het niveau vmbo-basis. De meeste leerkrachten op zijn basisschool zagen bijvoorbeeld niet zijn talent voor taal, maar wél zijn trage leertempo. Gelukkig had hij één keer per week een meester die ook zag dat hij heel wat in zijn mars heeft. ‘Dat is zo belangrijk’, aldus Wilts tijdens het congres. ‘Inspireer ons, ziet het in ons. Want wij kunnen echt wel wat.’

Douwe Wilts

Dagbesteding

Mogelijkheden voor mensen met autisme en een verstandelijke beperking zien ze bij zorginstelling Sherpa zeker. Saskia Barfuss en Astrid de Wit brachten mooi in beeld hoe zij werken op de dagbesteding. Zij kijken waar mensen met een verstandelijke beperking en autisme wél goed in zijn. ‘Mensen komen tot rust, voelen zich veilig en gaan meteen aan de slag. Door bezig te zijn en van alles uit te proberen, ontdekken zij wat zij leuk vinden. Structuur is belangrijk, maar vooral dat mensen zich prettig voelen. Door zinvolle dagbesteding bloeien mensen weer op.’

Thuiszitters

Ook de paneldiscussie over ‘passend’  versus ‘inclusief’ onderwijs ging over de grote kwetsbaarheid van leerlingen met autisme in het onderwijs. ‘Als ik als ouder niet keer op keer had aangedrongen, was mijn kind met autisme überhaupt niet tot ontwikkeling gekomen’, zei Sonja Toet, moeder van twee voormalige thuiszitters en adviseur bij Autismecentrum 2Play.  In het speciaal onderwijs kreeg Toet elk jaar te horen dat haar kind niet op school kon blijven.  ‘En dan zorgde ik er weer voor dat hij uiteindelijk toch niet van school af hoefde’, zei Toet. ‘Bijvoorbeeld door aan de leerkrachten te vragen wat ze nodig hadden om hem wel op school te kunnen houden. En om daar vervolgens zelf voor te zorgen, bijvoorbeeld voor extra handjes in de klas.’ Op het moment dat haar kind eindelijk écht tot ontwikkeling kwam, kreeg het in het voortgezet speciaal onderwijs het profiel dagbesteding. Toet: ‘En daarmee stopte elke vorm van onderwijs.’

Aanwezigheid

Hoe kan het dat inclusief onderwijs op sommige plekken wel lukt?, vroeg panel-leider Mark Weghorst, adviseur bij het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. ‘Andere scholen vragen weleens welke methode wij gebruiken’, zei zorgcoördinator Kees Mijinke van het reguliere Metis Montessori Lyceum in Amsterdam – al jarenlang succesvol in de begeleiding van havo/vwo-leerlingen met autisme. ’Maar wij hebben helemaal geen methode. Waar het om draait is aanwezigheid. Je moet er zijn voor je leerlingen met autisme, zo simpel is het. En je hebt de ouders nodig. Die mag je nooit overslaan want die hebben echt het sleuteltje in handen.’

Volgens Mijinke is het tijd om te beginnen met inclusief onderwijs. ‘Laten we het gewoon maar gaan proberen, het kan volgens mij overal.’  Op de stelling dat alle speciale scholen in Nederland op termijn wel kunnen verdwijnen, reageerde de zaal echter vrijwel unaniem negatief. Interessant genoeg waren veel bezoekers het echter wél eens met de stelling dat (voortgezet) speciaal onderwijs jongeren minder kansen biedt in de maatschappij.

Ondernemen

Maatschappelijk succes kan je ook bereiken door te gaan ondernemen, zei ervaringsdeskundige Marijn Bon tijdens het congres. Bon, inmiddels werkzaam als webredacteur en content-migratiespecialist bij Swink, schreef onlangs het boek Ondernemen(d) met autisme.  Slechts 2 % van de mensen met autisme is werkzaam als zzp-er, zo blijkt uit de NAR-cijfers van 2018. Tijdens het congres riep Bon de overheid op om ondernemen vanuit een uitkeringssituatie makkelijker te maken.

Ook voor de succesvolle cabaretier en NVA-ambassadeur Fabian Franciscus was ontwikkeling nooit vanzelfsprekend. Dat hij autisme heeft was lange tijd onbekend. Hij moest gewoon een keer normaal gaan doen, zo kreeg hij keer op keer te horen van zijn omgeving. Inmiddels heeft Franciscus volledig geaccepteerd dat hij nu eenmaal anders functioneert dan de meeste mensen om hem heen – hij heeft er zelfs hét onderwerp van zijn shows van gemaakt waarmee hij volle zalen trekt in heel Nederland. Zijn publiek draagt hem op handen, zo bleek ook weer tijdens zijn succesvolle afsluiting van het NVA AutismeCongres 2019.

Door onze redactie

Sluiten
Word nu lid!